سیاست زدگی زلزله در ترکیه و سوریه

زمین در نواحی مرزی ترکیه و سوریه لرزان و آوارهای بجا مانده از زلزله ای مهیب چون تل های غمباری از خاک در کوچه و برزن ها باقی است. آمار قربانیان زلزله در ترکیه و سوریه به بیش از ۴۰ هزار نفر رسیده است و میلیونها نفر بی خانمان و صدها هزار واحد مسکونی ویران شده است. چه کسی پاسخگوی نابسامانی در رسیدگی به وضعیت مناطق زلزله زده و فاجعه انسانی در این نقطه از زمین همچنان ناآرام است؟ دولت در ترکیه؟ یا بی تفاوتی های جامعه جهانی در بی توجهی به آثار زلزله در سوریه؟
در ترکیه نگرانی از پس لرزه ها فروکش نکرده و وضعیت زلزله زدگان هم تعریفی ندارد. دولت می گوید همه امکانات خود را برای مهار اثرات زلزله ویرانگر بکار گرفته است، اما مخالفان حزب حاکم به شدت از ناکارآمدی دولت سخن می گویند و یک شبه جنگ تبلیغاتی میان دو طرف شکل گرفته است که در دل آن کارزاری از رقابتهای انتخاباتی نهفته است. در حالی که انتقاد و نارضایتی ها از عملکرد دولت ترکیه از نحوه مدیریت زلزله در استانهای زلزله زده بالا است، رئیس جمهوری ترکیه در جریان بازدید از مناطق زلزله‌زده در استان “عثمانیه” در جنوب این کشور، وعده داد که ظرف یکسال روستاها و مراکز شهرهای آسیب دیده بازسازی خواهد شد. اما رهبران احزاب مخالف چنین وعده هایی را فرافکنی ناکارآمدی دولت در جلوگیری از شدت تخریب ناشی از زلزله می دانند. زیرا به گفته مخالفان، نهادهای دولتی در نظارت دقیق بر سیاست ساخت و سازها در ترکیه در دو دهه گذشته کوتاهی کرده اند و اکنون نیزمدیریت متناسب مهار بحران پس از زلزله را نداشته است.
رهبران جریان موسوم به ائتلاف ششگانه پیکان انتقادها را به سوی رجب طیب اردوغان نشانه رفته اند که خود را برای شرکت در دور دیگری از انتخابات ریاست جمهوری آماده می کند. مرال آکشنر رهبر حزب خوب از ائتلاف ششگانه هرچند گفته است که باید سکوت کرد تا دولت کار خود را انجام دهد، اما اردوغان را از نقد تند خود نسبت به چگونگی رسیدگی به وضعیت زلزله زدگان بی نصیب نگذاشت و گفت، اساس این سردرگمی، نظام تک نفره است.
احزاب مخالف اوضاع پیچیده و بحرانی ترکیه پس از وقوع زلزله در ۱۰ استان این کشور را هم بهانه ای برای نقد برنامه های اردوغان در دو دهه زمامداری بر ترکیه کردند و یکی از دلایل شدت تخریب زلزله را ناشی از مجوز ساخت سازه های غیرقانونی دانسته اند. ابعاد گسترده زلزله در ترکیه برخی شخصیت های سیاسی حزب حاکم از جمله بولنت آرینچ از رهبران حزب حاکم عدالت و توسعه را بر آن داشت تا پیشنهاد تعویق انتخابات به علت وقوع زلزله بدهد که با واکنش تند اپوزیسیون مواجه شد. هر چند اردوغان این پیشنهاد را نپذیرفته، اما مانور تبلیغاتی پدید آورد تا اینکه روزنامه “حریت” گزارش داد که رئیس جمهوری ترکیه پیشنهاد حزب عدالت و توسعه برای تعویق انتخابات ریاست جمهوری را نپذیرفته است.
البته انتقادهای رهبران احزاب مخالف علیه دولت آنکارا از سوی اردوغان بی جواب نماند و احزاب را به تلاش برای سوء‌ استفاده از درد و رنج مردم و وضعیت موجود پس از زلزله متهم کرد و گفت: مردم پاسخ چنین برخوردهای سودجویانه ای را خواهند داد. تقابل های تامل برانگیز دولتمردان و مخالفان در ترکیه صحنه ای سیاست زده را بر سر آوارهای بجای مانده از زلزله به نمایش گذاشتند که از نگاه افکار عمومی شکل دیگری از تبلیغات انتخاباتی تلقی شده است.
اما کمی آن طرف تر و در سوریه هم که دست کم ۵ استان آن دچار زلزله شده ، شرایط به گونه دیگری رقم خورده است و نگاهها به کمک های موثر بین المللی خشک شده است. بدیهی است که وقتی پدیده فاجعه انسانی در هر نقطه ای از کره زمین در میان باشد قاعده و عرف حکم می کند که پای نگاههای تبعیض آمیز سیاسی بدر شود، اما در سوریه پس از دو هفته از وقوع زلزله این اتفاق نیفتاده و حتی فاجعه طبیعی هم رنگ سیاست زدگی به خود گرفته است. زیرا اوضاع در مناطق زلزله زده سوریه با سیاست تحریمی غرب علیه این کشور آمیخته است و فشار آوار و ویرانه های آن را بر مردم لطمه دیده از این فاجعه دو چندان کرده است. تا آنجا که ناچیز بودن کمک های بین المللی برای زلزله زدگان در سوریه و بی تفاوتی غرب در این باره صدای سازمان ملل را هم در آورده است و نهادی پاسخگو نیست