پارلمان منطقه قره‌باغ که از سوی جامعه جهانی همچنان به رسمیت شناخته نشده است در بیانیه‌ای از ارمنستان، روسیه و جمهوری اسلامی ایران درخواست کرد که مرکز مشترکی برای مبارزه با تروریست‌های بین‌المللی که وارد این منطقه شده‌اند، تشکیل دهند. پارلمان قره‌باغ از مقامات ارمنستان، روسیه و ایران درخواست کرده است که به‌کارگیری مجموعه‌های تروریستی در قره‌باغ و تعرض نظامی به این منطقه را محکوم کنند و مرکز مشترکی برای مبارزه با تروریست‌هایی که وارد این منطقه شدند، تاسیس کنند. آنها با تاکید بر اینکه صلح و امنیت بین‌المللی و همکاری مفید میان کشورهای منطقه برای مقابله با تروریسم، ادعا شده است که برخی تروریست‌های بین‌المللی و مجموعه‌های تندرو از سوریه و عراق و لیبی به کمک ترکیه وارد این منطقه شده‌اند. مقوله‌ای که بسیار می‌تواند خطرناک باشد و پس از تلاش‌های فراوان برای دور نگهداشتن گروه‌های تروریستی این‌بار آنها نزدیک به یکی دیگر از مرزهای ایران شده‌اند که اگر کنترل نشوند می‌توانند هم در شمال و هم در جنوب منطقه قره‌باغ تنش‌هایی ایجاد کنند و با توجه به اینکه خواستگاه برخی از آنها نیز قفقاز شمالی بوده است و در سوریه نیز سابقه تروریستی داشته‌اند، مشکلات زیادی علاوه بر ایران، برای روسیه نیز ایجاد کنند. در راستای بررسی این مساله «آرمان‌ملی»گفت‌وگویی با اسدا… اطهری، کارشناس مسائل بین‌الملل داشته است که در ادامه می‌خوانید.
آیا به واقع تروریست‌ها از سوریه وارد منطقه قره‌باغ شده و اوضاع به قدری پیچیده شده است که باید برای مقابله با آنها دست‌به‌کار شد؟
در گذشته رئیس‌جمهوری خودمختار قره‌باغ نیز درخواست مشابهی کرده بود. آنچه مشخص است اسلامگرایان ارتش آزاد سوریه و چند گردان ترکمان در این منطقه مستقر شده‌اند. فرانسه نخستین‌بار در این خصوص اظهارنظر کرد و حتی خواست که اتحادیه اروپا به سبب این اقدام ترکیه را تنبیه کند. در این راستا رئیس‌جمهوری ایران و روسیه نیز در این خصوص صحبت‌های داشته‌اند و رئیس‌جمهوری ایران خطر این گروه‌های تروریستی را به طرف روس گوشزد کرده است. ایران و روسیه نگرانی خود را در خصوص وجود این گروه‌های تروریستی اعلام کرده‌اند. آنچه مشخص است ترکیه از طریق گروه‌های نیابتی در کنار مرزهای ایران در حال انجام عملیات‌هایی است. این امر می‌تواند بسیار برای ایران خطرناک باشد و باید به‌صورت جدی‌تر در این حوزه ورود کرد.
ترکیه با چه اهدافی دست به این اقدامات خطرناک می‌زند؟
ترکیه در راستای جبران شکست‌هایی که در سوریه داشته است به دنبال این است که به‌واسطه همان گروه‌های تروریستی در کنار مرزهای ایران عملیات‌هایی در راستای منافع خود انجام دهد. ترکیه به نحوی می‌خواهد شکست‌های خود را جبران کند. ترکیه این نیروها را در نخستین حلقه امنیتی ایران مستقر کرده که بسیار خطرناک است و هدفی جز جبران شکست‌های خود در منطقه ندارد. همگان باید بدانند راهی جز مبارزه با تروریسم وجود ندارد و امروز علاوه بر امنیت ملی ایران، وحدت ملی کشور نیز در خطری جدی قرار گرفته است. ترکیه دیگر آن ترکیه سابق نیست و از نیروهای نیابتی برای فشار بر برخی کشورها استفاده می‌کند. ترکیه از کشوری که همواره از تنش‌زایی دوری می‌کرد به کشوری تبدیل شده که در بسیاری از مناطق درگیر شده است. ترکیه امروز در لیبی، مدیترانه شرقی، شمال عراق و شمال سوریه درگیر است. متاسفانه امروز ترکیه به سمت تنش‌زایی در حال حرکت است. امروز این کشور علاوه بر مناطق درگیر گذشته وارد منطقه‌ای شده است که منابع عظیم انرژی دارد که برای آنها نیز منافعی دارد. متاسفانه رفتار ترکیه امروز مسئولانه نیست و همین سبب شده است تا روابط ایران و ترکیه نیز تحت تاثیر قرار گیرد. ترکیه باید بداند که قفقاز یک منطقه استراتژیک است و گام‌های اشتباه آنها در این منطقه بسیار خطرناک خواهد بود. ترکیه با وجود اینکه صرفا مرزهای زمینی با نخجوان دارد اما توانسته است دست به تحرکاتی در منطقه بزند که منجر به یک تنش جدی دیگر می‌شود. امروز حزب حرکت ملی ترکیه پا را فراتر گذاشته و عملا دست به تحریک شورش‌های قومیتی در نقاط مختلف جهان می‌زند و غافل هستند که آغاز هر تنشی آنها را نیز درگیر خواهد کرد. آنها تصور می‌کنند که همچنان در عصر جنگ‌های صلیبی هستند و به دنبال طرفداری قومیتی و دینی هستند، درصورتی‌که اختلافی که در قره‌باغ وجود دارد یک مساله مرزی و حاکمیتی است. امروز اختلافات قومیتی که در منطقه به‌وجود آمده است و خطر ورود آن به کشور ما نیز وجود دارد همگی از چشم ترکیه دیده می‌شود و باید هر چه سریع‌تر آنها در سیاست‌های خود در این خصوص تجدیدنظر کنند.
ایــران چــگونه می‌تواند در بحران قره‌باغ نقش‌آفرینی مثبت داشته باشد و خطر تروریست‌ها را دفع کند؟
بهترین فرمول برای حل بحران قره‌باغ فرمول ۳ + ۱ است که بر محور کشورهای ایران، ارمنستان، آذربایجان و گرجستان می‌چرخد. در دهه ۹۰ میلادی نیز این دو کشور با وساطت ایران به صلح رسیدند و همکاری‌های خوبی نیز در آن برهه زمانی رخ داد. این کشورها قطعا با توجه به نزدیک بودن به بحران می‌توانند بهترین چاره را در دستورکار قرار دهند. مبارزه با تروریسم باید اولویت تمامی این کشورها باشد و روسیه و آذربایجان نیز باید مراقب خطر جدی تروریست‌ها در منطقه باشند زیرا این بحران می‌تواند گریبان تمامی کشورها را بگیرد. تمامی این مشکلات با گفت‌و‌گو حل خواهد شد و باید همچون بحران سوریه یک کارگروهی تشکیل شود و طرفین موثر و درگیر به دنبال راه چاره‌ای از طریق گفت‌و‌گو باشند و ایران نیز می‌تواند در این میان نقشی محوری ایفا کند.
ثبت دیدگاه