فعال کردن گسلهای قومی در راستای اهداف تجزیهطلبانه فرایندی مربوط به امروز و دیروز نیست بلکه طیفی از بازیگران خارجی اعم از قدرتهای بینالمللی و برخی دولتهای منطقه در طول تاریخ معاصر ایران بارها به آن توسل جستهاند.