سال ۱۴۰۲ با بحث رشد تولید در صنعت خودرو همراه بود. بسیاری امیدوار بودند با افزایش قیمت خودرو زمینه برای رشد تولید خودرو فراهم شده و پیش‌بینی تولید ۱.۶میلیون دستگاه خودرو محقق شود. اما مشکلات تولید بسیار جدی است و به نظر نمی‌رسد هماهنگی بین بخش‌های مختلف دولت برای رشد تولید وجود داشته باشد. تامین ارز نخستین ابرچالش پیش روی تولیدکنندگان است؛ اصولا یا ارزی وجود ندارد یا تامین آن چندماه زمان می‌برد. این روند واردات مواد اولیه را با کندی همراه کرده است. کند بودن واردات مواد اولیه برابر با کاهش تولید است. در بخش تولید خودرو این روند بسیار حادتر است و درصورتی‌که خودروساز نتواند تولید داشته باشد، نمی‌تواند جوابگوی صدها هزار دستگاه خودرویی باشد که ابتدای سال پیش‌فروش کرده است.
خودروساز برای افزایش تولید به قطعه نیاز دارد و قطعه‌سازان برای تامین این قطعات به نقدینگی و ارز برای واردات مواد اولیه احتیاج دارند. با وجود جمع‌آوری صدها هزار میلیارد تومان نقدینگی در سال گذشته از پیش‌فروش خودرو، به نظر می‌رسد خودروساز دسترسی به این پول‌های جمع‌شده ندارد و نمی‌تواند نقدینگی قطعه‌ساز را برای افزایش تولید قطعات تامین کند. این در حالی است که روزبه‌روز استانداردهای خودرویی افزایش پیدا می‌کند و ارزبری و نیاز به برخی مواد اولیه و قطعات وارداتی بیشتر می‌شود.
در همین زمینه با سیدحسن خباز، تولیدکننده قطعات خودرو و عضو انجمن همگن قطعه‌سازی به گفت‌وگو پرداختیم.
وضعیت تامین ارز برای شرکت‌های قطعه‌ساز طی ماه‌های اخیر و با روی کار آمدن آقای فرزین در بانک مرکزی ایران به چه صورت بوده است؟
از ۳ ماه پیش از سال جدید و روی کار آمدن آقای فرزین شاهد مشکلاتی در بحث تامین ارز بوده‌ایم. ابتدا بحث ارز ۲۸.۵۰۰ تومانی مطرح شد. اما مشخص نشد این ارز از کجا قرار است تامین شود. بعد از آن بحث تامین ارز برای کالاهای اساسی مطرح و درنهایت گفته شد که ارز برای تولید باید از تالار دوم تهیه شود. عملا دو ماه ارز ۲۸.۵۰۰ تومانی نداشتیم و بعد از آن دوباره این ارز مطرح شد. قرار بر این شد از طریق بانک صنعت‌ومعدن ارز را تامین کنیم، اما این بانک هم چون سهمیه ارزی نداشته، این کار را به بانک‌های دیگر محول کرده است. از بهمن‌ماه که پول را واریز کرده‌ایم، بیش از سه ماه زمان برد تا صرافی مشخص و ارز تامین شود. این مساله باعث شد تا سفارش‌گذاری مواد اولیه ما در آن زمان از بین برود. حالا هم گفته می‌شود برای تامین ارز باید طی یک ماه پول را به حساب واریز کنید. اما قطعه‌ساز نقدینگی ندارد. سوال ما این است چگونه بانک مرکزی بخشنامه صادر کرده و عطف به‌ماسبق هم می‌کند. یعنی ثبت‌سفارش‌هایی که مثلا مربوط به دو سال پیش و درخصوص قالب و دستگاه‌های تولید بوده نیز شامل این قانون شده است. یعنی در گذشته این ثبت‌سفارش انجام شده، اما به دلیل نبود نقدینگی نتوانسته‌ایم خرید داشته باشیم و آن را چند بار تمدید کرده‌ایم.
مشکل اصلی در این خصوص چیست؟
به‌ما گفته می‌شود باید پول را نزد یک بانک مسدود کنیم. ما به‌عنوان یک واحد تولیدی نقدینگی نداریم که بخواهیم هزینه مربوطه را بیش از یک ماه نزد بانک قرار دهیم. سوال این است چرا باید چنین اقدامی انجام شود؟ این بانک چیست که پول یک واحد تولیدی باید به آن پرداخت شود؟ بانک چه تعهدی در قبال پولی که از ما می‌گیرد دارد؟ آیا به ما سود پرداخت می‌کند؟ بانک‌ها برای یک لحظه اگر پولی به شما پرداخت کنند، سود بالا و بهره سنگین و سفته ضمانت و سند به‌عنوان وثیقه دریافت می‌کند، یعنی به اسم سود ۲۳درصدی تسهیلات می‌دهد، اما در عمل تا ۳۰درصد این سود افزایش پیدا می‌کند. این در حالی است که بانک‌ها اقتصاد کشور را محاصره کرده‌اند و نقدینگی در اختیار نداریم.
آیا وضعیت دریافتی شما از خودروسازان تغییری کرده است؟ به‌هرحال حجم بسیار نقدینگی بابت ثبت‌نام‌های وکالتی شده است…
خیر؛ خودروساز هم پول ندارد. خودروساز می‌گوید پول‌های وکالتی نزد بانک‌هاست و ما اختیار این‌که به شما پول را پرداخت کنیم، نداریم.
یعنی عدد ۹۰ هزار میلیارد تومان بابت پیش‌فروش به حساب خودروسازان واریز نشده است که بخواهند به شما پرداختی داشته باشند؟
ادعای خودروساز این است این پول که در حساب وکالتی است، در اختیار او نیست بلکه این پول نزد بانک و در اختیار دولت و سازمان حمایت قرار دارد. بنابراین پولی وجود ندارد که بخواهد به قطعه‌سازان پرداخت کند.
سیاستگزاری‌ها در حوزه خودرو را چگونه می‌بینید؟ آیا روند فعلی سبب رشد تولید خواهد شد؟
خیر. کشور در حال مبارزه با استکبار جهانی است، اما می‌بینیم برخی سیاستگزاران به دنبال توسعه خودروهایی با استانداردهای روز جهان هستند. استاندارد یورو۶ که برای خودروها در نظر گرفته می‌شود، برای کشورهایی است که روابط عادی با دنیا دارند، نه برای ما که سال‌هاست دچار تحریم هستیم. در کشورهای اروپایی از گردش بالای پول در اقتصاد مردم هم بهره‌مند می‌شوند و قدرت خرید بالایی دارند. بسیاری از مردم ما درحال‌حاضر قدرت خرید پایینی دارند. شرکت‌ها و کارخانه‌ها هم به دلیل کمبود نقدینگی توانایی پرداخت حقوق را هم از دست داده‌اند. این روند باعث شده است کارگر هم کم شود. کارگر می‌گوید چرا باید در کارخانه کار کنم؟ کار با خودرو و موتورسیکلت برای آنها درآمد بیشتری خواهد داشت. تولیدکننده وظیفه خود می‌داند چندهزار شغل ایجاد کند، اما سر ماه نقدینگی برای پرداخت حقوق را ندارد.
آیا با این روند بحث افزایش تولید در سال جاری امکان تحقق دارد؟
قرار بر این بود در سال جاری ۵۰درصد افزایش تولید داشته باشیم. اما وقتی ارز نداریم که مواد اولیه بخریم، چگونه قرار است افزایش تولید داشته باشیم. مشخص نیست که تخصیص ارز چند ماه طول خواهد کشید. یعنی حتی اگر نقدینگی را هم تامین کنیم، مشخص نیست چه زمانی به ارز خواهیم رسید و چند ماه بعد پول در حساب شرکت خارجی خواهد نشست. درحال‌حاضر بسیاری از شرکت‌های خارجی دیگر حاضر به همکاری با ما نیستند. شرکت‌های خارجی به ما می‌گویند دیگر همکاری نخواهیم کرد و کالایی برای شما ارسال نمی‌کنیم، چراکه در پرداخت پول آن بسیار بی‌نظم هستید. حالا با این شرایط چگونه قرار است تیراژ تولید خودرو افزایش پیدا کند؟
آیا افزایش استانداردهای خودرو مانعی برای افزایش تولید خواهد بود؟ این استانداردها چه تاثیری بر صنعت خودرو خواهند داشت؟
یکی از موارد استاندارد ۸۵گانه بحث دی‌لایت خودرو است. سال گذشته به ما گفته‌اند به دی‌لایت احتیاج دارند و ما با حداکثر توان اقدام به سفارش قالب و تولید کرده‌ایم. در این دی‌لایت‌ها تعداد بسیاری برد و لامپ‌های LED استفاده می‌شود. چراغ عقب و جلوی دناپلاس با استانداردهای روز تولید می‌شود و ارزبری آن هم افزایش پیدا کرده است. بسیاری از اقلام BCM ،TPMS و خیلی از سیستم‌های کنترلی، الکترونیکی هستند. پایه‌های الکترونیکی در کشور بسیار ضعیف است. نمی‌توانیم این قطعات را تولید کنیم. بسیاری از آنها جزو استانداردهای جدید و همگی هزینه‌بر و ارزبر هستند. نمی‌توانیم این نوع قطعات را تولید کنیم، اما استانداردهای ۸۵گانه را هر روز افزایش داده‌ایم.
این اقلام چقدر ارزبری دارند؟
در هر چراغی به‌طور متوسط ۱۵ تا ۲۰دلار ارزبری داریم. این فقط برای برد و ال‌ای‌دی‌هاست. در کنار این مساله PMM و پلی‌کربنات موردنیاز را هم تولید داخل نداریم. بسیاری از مواد موردنیاز را در کشور نداریم. واقعیت این است که پایه‌های نخست صنعت خودرو با استاندارد یورو۶ را ایجاد نکرده‌ایم. پایه‌های صنعت ما شاید یورو۳ باشد، اما از کمربند و دی‌لایت و سنسور نور و باران و… همگی استاندارد یورو۶ طلب می‌کنیم. بعد به‌یک‌باره می‌گویند باید تولید خودرو سمند متوقف شود. بیش‌از ۴۰۰ قطعه‌ساز برای این خودرو سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اما می‌بینیم یک‌باره تولید متوقف شده و سرمایه‌های بسیاری از قطعه‌سازان از بین می‌رود، یا می‌گویند خودرو ساینا فلان تست را پاس نمی‌کند. بنابراین تولید آن متوقف شود. این استانداردها برای کشورهایی است که درگیر FATF و تحریم و… نباشند.
آیا توقف تولید این خودروها در شرایط فعلی اشتباه بود؟
بله. پلیس راهور می‌گوید خودرویی وارد کنیم که در ۱۰۰کیلومتر ۳ لیتر بنزین مصرف کند. درحال‌حاضر ۱۷ مدل خودرو مونتاژی در کشور داریم که وارد شده‌اند و همگی نیز مصرف سوخت بالایی دارند. در داخل شهر مقایسه کنید که مصرف پراید چقدر و مصرف این خودروها چقدر است. درحال‌حاضر برخی خودروهای خارجی موجود بیش‌از ۱۲لیتر در ۱۰۰ کیلومتر مصرف سوخت دارند. این ادعا را مطرح می‌کنیم که خودرویی وارد خواهیم کرد که ۳ لیتر مصرف می‌کند اما بعد خط تیبا و ساینا را تعطیل می‌کنیم.
آیا در این شرایط می‌خواهیم ارزبری خودروهایمان بالا نرود؟ از یک‌سو می‌خواهیم خودرو خارجی وارد کنیم و از سوی دیگر انتظار داریم مصرف ارز پایین بیاید. کشوری که کلا ۲۰میلیارد دلار درآمد نفتی دارد، آیا می‌تواند این رقم را برای خودرو هزینه کند؟ آیا مصرف کالای اساسی در کشور نداریم؟ پروژه‌های زیرساختی به دلیل کمبود بودجه روی زمین مانده‌اند، بعد ملزم شده‌ایم قطعه یورو۶ وارد کنیم، چون می‌خواهیم استانداردهای خودرویی را بالا ببریم. پتروشیمی و فولاد و… هم حاضر نیستند درآمد ارزی خود را در اختیار دولت قرار دهند.
آنها حاضر نیستند ارز را با قیمت ۲۸.۵۰۰ در اختیار صنعتگر قرار دهند. درحال‌حاضر تیراژ تولید پایین اما ارزبری آن بالاست. با این شرایط خودروساز باید با قیمت دستوری محصول را بفروشد، زیان انباشته نداشته باشد، به‌موقع تحویل دهد و پول قطعه‌ساز را هم بدهد. این موارد به هم نمی‌خورند و صنعت خودرو را دچار مشکلات بسیاری کرده است.
ثبت دیدگاه