سفر ابراهیم رئیسی به ترکیه در این مقطع از سه بعد روابط دوجانبه ،تحولات و مسائل مهم منطقه‌ای و فلسطین و جنایات بین المللی اسرائیل در غزه اهمیت دارد. این سفر در مقطعی است که هم ایران و هم ترکیه در خصوص جنایات اسرائیل در غزه موضع‌گیری کردند، دو کشور در مورد اینکه رژیم صهیونیستی دچار جنایت جنگی شده و قطعاً باید در دیوان بین‌المللی دادگستری و دیوان بین‌المللی کیفری تحت تعقیب و مجازات قرار گیرد دیدگاه‌های مشترکی دارند و این سفر فرصتی را ایجاد می کند که بحث پیگیری های مشترک حقوقی دو کشور در این موضوع و در محاکم مورد تاکید و توافق قرار گیرد.
البته تفاوت هایی هم در دیدگاه‌های دو کشور وجود دارد که به عنوان چالش عمل می کنند و آن این است که متاسفانه ترکیه علیرغم اینکه در حوزه افکار عمومی و رسانه مقاماتش از جمله اردوغان با شدیدترین الفاظ در مورد جنایات اسرائیل موضع می‌گیرند اما در عمل بخش قابل توجهی از انرژی مورد نیاز اسرائیل و سوخت ارتش رژیم صهیونیستی از طریق بندر جیحان و نفتی که از جمهوری آذربایجان به بندر جیحان ترکیه منتقل می‌شود تامین می‌شود که بالغ بر ۶۰ درصد نیاز رژیم صهیونیستی است.
همچنین صدور مصالح ساختمانی و فولاد که عملاً باعث شده است فشاری از سمت ترکیه متوجه رژیم صهیونیستی نشود و شاهد افزایش روابط تجاری ترکیه و اسراییل هستیم، طبیعتاً این موضوعی نیست که مورد تایید جهان اسلام و ایران باشد و قطعاً آقای رئیسی در دیدار با مقامات ترکیه این موضوع را مورد تاکید قرار خواهد داد چرا که مقابله با صهیونیسم یکی از اولویت‌های مردم ترکیه است. شاهد بودیم در سال ۲۰۱۰ مردم ترکیه کاروان آزادی غزه را به سمت رژیم صهیونیستی راه انداخته و حتی در این زمینه شهید نیز دادند. بنابراین به نظر می رسد شکافی بین مردم و دولت ترکیه علیه رژیم صهیونیستی در عمل دیده می‌شود.
در عین حال ابتکاراتی که دو کشور ایران و ترکیه می‌توانند علیه رژیم صهیونیستی داشته باشند به عنوان مثال در جنبش عدم تعهد که به زودی قرار است در گامبیا برگزار شود همچنین در قالب اکو و سازمان همکاری اسلامی مورد توجه است.
نکته بعدی اهمیت سفر رییس جمهور به ترکیه از بعد همکاری‌های دوجانبه است؛ برخی از این سطوح همکاری ها دو جانبه است و برخی نیز همکاری هایی هستند که علاوه بر دو جانبه بودن تاثیرات منطقه ای نیز دارند. در زمینه همکاری های اقتصادی سالهاست که توسط دو کشور به خاطر پیوندهای اقتصادی دو کشور هدف گذاری شده اما هنوز متاسفانه بعد از گذشت ۱۰ سال هدف گذاری ۳۰ میلیارد دلاری در روابط تجاری دو کشور محقق نشده است.
البته در دولت سیزدهم در روابط تجاری دو کشور شاهد جهش بوده و انتظار می‌رود با توافقاتی که در قالب نقشه جامع همکاری‌های مشارکتی دو کشور انجام می‌شود این حجم روابط تجاری به ۳۰ میلیارد دلار در بازه زمانی میان مدت نزدیک شود، در این روند دو زمینه همکاری است که به نظر می‌رسد می‌تواند آینده همکاری دو کشور را در حوزه‌های مختلف تحت تاثیر قرار دهد.
از جمله همکاری‌هایی که در حوزه انرژی میان دو کشور وجود دارد قرارداد انتقال گاز ایران به ترکیه است که در سال ۲۰۲۶ تمام می‌شود و طبیعتا با توجه به اینکه ترکیه به دنبال تبدیل به هاب انرژی در منطقه است، تمدید قرارداد گازی در این سفر یکی از محورها و یا نتایج مذاکرات می‌تواند باشد.
نکته دیگر پتانسیل های دو کشور برای همکاری های ترانزیتی است؛ در این خصوص با توجه به نقش تاریخی که ایران در اتصال جمهوری آذربایجان و آسیای مرکزی ،افغانستان و پاکستان به ترکیه دارد و نقشی که در ارتباط ترکیه با خلیج فارس دارد انتظار می‌رود در دو حوزه همکاری‌ها ی دو کشور افزایش یابد و در همین سفر هم جز موضوعات مورد مذاکره باشد.
همچنین خط ریلی که از تبریز به وان ترکیه می‌گذرد و بخشی از خط ریلی اکو است یعنی خط ریلی پاکستان ایران و ترکیه؛ ۴۰ سال است در منطقه وان به خط سراسری ریلی ترکیه وصل نشده و انتظار می‌رود برای تقویت همکاری‌های ریلی این خط ریلی وان تبریز به خط سراسری ترکیه و اروپا وصل شود که می‌تواند همکاری ترانزیتی را تقویت کند.
با توجه به اینکه بحث ایجاد کریدور ارس برای ارتباط جمهوری آذربایجان به نخجوان و ترکیه مورد توافق ایران و آذربایجان قرار گرفته و کارهای اجرایی آن در حال انجام است به نظر می‌رسد این طرح هم با توجه به کارکردی که برای ترکیه دارد انتظار می‌رود در این سفر هم محل بحث باشد و هم از سوی ترکیه حمایت شود چرا که این کریدور می‌تواند هم نقش مهمی در اتصال ترکیه به آذربایجان و آسیای مرکزی داشته باشد و هم طرحی است که صرفا جنبه ترانزیتی دارد ومی‌تواند پایانی بر اقدامات تنش زای ژئوپولیتیکی در قفقاز باشد.
در کنار حوزه های انرژی و ترانزیتی میان دو کشور؛ همچنین بحث ایجاد پیمان‌های پولی دوجانبه و مبادلات تجاری با ارزهای ملی دو کشور، حقابه ایران از رودخانه ارس که بسیار مهم است و نقش مهمی در تامین آب شرب، کشاورزی، زیست محیطی مناطق شمال غرب و آذری نشین ایران دارد؛ بنابراین انتظار می‌رود این سفر مذاکرات آبی دو کشور را هم تقویت کند.
همچنین همکاری‌های منطقه‌ای دو کشور در حوزه عراق،سوریه و قفقاز نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. دو کشور کم و بیش از منظر حمایت آمریکا از تروریست‌ها در منطقه با مشکلات کم و بیش یکسانی روبرو هستند و همکاری‌های دو کشور در این خوزه ها دارای اهمیت است. همچنین ایران و ترکیه با توجه به نقش تاریخی خود از رویکردهایی که موجب تضعیف استقلال کشورهای این منطقه می‌شود جلوگیری کرده اند و از این منظر نیز زمینه مشترک همکاری برای دو کشور وجود دارد.
منبع: فرهنگ ایرانیان
ثبت دیدگاه