ا
إبراهیم حمیدی، روزنامه نگار سوری در الشرق الاوسط، چاپ لندن نوشت: دمشق ائتلاف استراتژیک خود با تهران را بنا نهاده و خواستار دخالت این کشور در تظاهرات سال ۲۰۱۱ شد، دخالتی که در ابتدا «نرم» بود، اما در ادامه به حمایت‌های سیاسی و اقتصادی در سال ۲۰۱۲ رسید. در نیمه سال ۲۰۱۵، مسکو که منتظر فرصت بود، برای جلوگیری از تکرار سناریوی عراق یا لیبی، روسیه وارد سوریه شد.
به دلایلی که به این کشور و منطقه خاورمیانه مربوط می‌شود، همکاری روسیه و ایران در سوریه، عمیق و تکمیل شد و به موازات آن، شاهد تفاهم‌های روسیه و ترکیه در شمال و شمال غرب سوریه بودیم.
تهران و آنکارا با موافقت مسکو، حضور خود را در مناطق مختلف سوریه را توسعه دادند و همزمان، آمریکا بر پایگاه التنف در شمال شرقی سوریه و شرق فرات، مسلط شد، تا داعش را شکست دهد، اما هدف اصلی آن، قطع مسیر بین تهران، بغداد، دمشق و بیروت بود. تمام این موارد، موجب تثبیت نفوذ بین چهار کشور خارجی در میان تنش زایی و بمباران‌های هوایی اسرائیل شد.
پس از گذشت ده سال، روسیه خوستار کنترل نفوذ ایران است، به این دلیل که رقیب آن است. آمریکا نیز خروج تمام نیرو‌های خارجی از سوریه به جز روسیه را شرط اصلی کمک به آبادسازی سوریه می‌داند. اسرائیل هم شرط مذکور را در لیست خواسته‌های خود برای مذاکرات صلح دانسته، همانطور که دولت‌های عربی، خروج شبه نظامیان از سوریه را شرطی برای راه حل سوریه و بازگشت آن به جامعه عربی می‌دانند.
دولت ترامپ و هم پیمانان آن، روی فشار حداکثری بر دمشق و تهران حساب کرده بودند، اما دولت بایدن، امور را به سمت گزینه‌های دیگری برد و واضح است که مذاکرات وین، راهی برای بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای بوده و نشان می‌دهد دولت بایدن تمایلی به ماندن در خاورمیانه ندارد، البته به استثنای دو پرونده یمن و ایران.
در جریان مذاکرات برای امضای توافق هسته‌ای زمان دولت اوباما، تیم او قصد داشت پرونده سوریه را مطرح نکند، تا ایران را تحریک نکرده و برای امضای توافق تشویق کند. به عقیده برخی، یکی از دلایل عقب نشینی اوباما از دخالت نظامی در پایان سال ۲۰۱۳، ترس وی از انعکاس آن بر مذاکرات هسته‌ای با ایران بود.
تغییر نقش تهران در سوریه و استقرار حزب الله در این کشور، منجر به ایجاد روزنه‌های دیپلماتیک متعددی می‌شود؛ دولت‌های عربی را به عادی سازی با دمشق تشویق می‌کند و زمینه را برای مشارکت تهران در ابادانی سوریه و حل مشکلات اقتصادی آن فراهم می‌کند. علاوه بر اینکه ترکیه در شرایطی قرار می‌گیرد که مجبور به خروج نیروهایش از سوریه می‌شود. چه بسا این مهم، به ایجاد تغییر در توازن‌های منطقه‌ای انجامیده و شرایط خاورمیانه را تغییر دهد.
همین امر، صحبت وزیر خارجه روسیه با انتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در دیدار اخیرشان را تفسیر می‌کند: «ما از حضور ایران در سوریه خوشحال نیستیم، اما مادامی که تحولی در نزدیکی آمریکا به موضوع نباشد، راه حلی برای این حضور نیست».
ثبت دیدگاه