اروپا برای مقابله با حمله نظامی روسیه، همزمان با تبدیل کردن اوکراین به نمایشگاه تسلیحات متنوع و متعدد، جنگ اقتصادی را علیه مسکو در دستور کار قرار داده است. اما وابستگی بالای اروپا به منابع انرژی روسیه، واقعیتی است که کشورهای قاره سبز را با چالش جدی مواجه کرده است.
جریان گاز روسیه به اروپا از طریق خط لوله نورد استریم۱ تاکنون به ۴۰ درصد ظرفیت، کاهش یافته است و از امروز دوشنبه به منظور تعمیر و نگهداری از جمله آزمایش قطعات مکانیکی و سامانه‌های اتوماسیون متوقف شد. در صورت تمدید این توقف عرضه، نگرانی‌هایی برای اروپا ایجاد خواهد شد.
تاکنون عرضه گاز روسیه به دلیل عدم پرداخت با روبل روسیه به چندین کشور اروپایی قطع شده و اوکراین نیز در ماه مه، مسیر ترانزیت گاز به اروپا را مسدود کرده است.
بنابراین کشورهای اتحادیه اروپا به لطف افزایش واردات گاز مایع از آمریکا و تکیه به ذخایر گاز و کاهش تقاضا احتمالا قادر خواهند بود در طول تابستان و در کوتاه‌مدت مقاومت کنند اما پر کردن شکاف انرژی روسیه در بلندمدت و فصل زمستان از چالشی جدی برای اروپا خبر می‌دهد.
«جک شارپلز» محقق موسسه مطالعات انرژی آکسفورد در مصاحبه با نشریه ال کنفیدنسیال اسپانیا گفت: اگر دولت روسیه به گازپروم دستور دهد که صادرات گاز به اروپا را به طور کامل قطع کند، شکی نیست که اروپا با مشکل بزرگی روبرو خواهد شد.
مسیرهای اصلی انتقال گاز روسیه به اروپا کدامند؟
روسیه حدود ۴۰ درصد گاز طبیعی اروپا را به طور عمده از طریق خط لوله تامین می‌کند. کریدور ترانزیتی اوکراین، گاز روسیه را بیشتر به اتریش، ایتالیا، اسلوواکی و دیگر کشورهای اروپای شرقی می‌فرستد. مسیرهای جایگزین انتقال به اروپا که از اوکراین عبور نمی‌کنند شامل خط لوله یامال-اروپا است که از بلاروس و لهستان به آلمان می‌گذرد و نورد استریم ۱ که از دریای بالتیک به آلمان می‌رسد.
خط لوله گاز فراملی یامال- اروپا از قلمرو چهار کشور روسیه، بلاروس، لهستان و آلمان عبور می‌کند و ظرفیت آن ۳۲.۹ میلیارد متر مکعب گاز در سال است.
شرکت گازپروم، غول گازی روسیه که مالک بخش لهستانی خط لوله یامال است، پیشتر در بیانیه‌ای از قطع عرضه گاز به اروپا از طریق خط لوله یامال که از خاک لهستان می‌گذرد و به آلمان متصل می‌شود، خبر داد.
کرملین گفته است که کاهش عرضه از طریق نورد استریم ۱ از پیش برنامه ریزی نشده بود و تحریم‌های غرب، عامل این توقف است.
اروپا از کجا می‌تواند گاز تامین کند؟
آلمان، بزرگترین مصرف کننده گاز روسیه در اروپا که صدور گواهینامه خط لوله جدید گاز نورد استریم ۲ از روسیه را به دلیل جنگ اوکراین متوقف کرده است، این امکان را دارد تا گاز مورد نیاز خود را از انگلیس، دانمارک، نروژ و هلند از طریق خطوط لوله وارد کند.
نروژ، دومین صادرکننده بزرگ اروپا پس از روسیه، برای کمک به اتحادیه اروپا برای رسیدن به هدف خود برای پایان دادن به اتکا به سوخت های فسیلی روسیه تا سال ۲۰۲۷، تولید خود را افزایش داده است.
انگلیس به گاز روسیه وابسته نبوده و طبق امضای توافقی میان شرکت «سنتریکا» (Centrica) و شرکت نروژی «اِکینور» (Equinor)، عرضه گاز اضافی از طریق این کشور به اروپا در زمستان انجام خواهد شد.
کشورهای جنوب اروپا می‌توانند گاز آذربایجان به ایتالیا را از طریق «خط لوله ترانس آدریاتیک» و «خط لوله گاز طبیعی ترانس آناتولی» از طریق ترکیه دریافت کنند و آمریکا از آمادگی ارسال ۱۵ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی مایع به اتحادیه اروپا در سال جاری میلادی خبر داده است.
لهستان که حدود ۵۰ درصد از گاز مصرفی خود را با گاز روسیه تامین می‌کند، اعلام کرده است که می‌تواند گاز خود را از طریق دو مسیر با آلمان تامین کند.
همچنین در ماه اکتبر، خط لوله ای میان لهستان و نروژ با ظرفیت انتقال ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز در سال افتتاح خواهد شد.
آیا گزینه‌های دیگری برای تامین گاز وجود دارد؟
چندین کشور می توانند با روی آوردن به واردات برق از طریق همسایگان خود یا با تقویت تولید برق از محل انرژی هسته‌ای، انرژی‌های تجدیدپذیر، نیروگاه‌های آبی یا زغال سنگ، هرگونه خلا در تامین انرژی را پر کنند.
اروپا در تلاش است تا با قطع استخراج زغال سنگ به اهداف اقلیمی دست یابد، اما برخی از کارخانه‌های زغال سنگ از اواسط سال ۲۰۲۱ به دلیل افزایش قیمت گاز دوباره فعال شده‌اند.
به گزارش تارنمای اسپوتنیک موندو، مراکش و نیجریه در تلاشند تا خط لوله گاز ترانس آفریقایی خود را تقویت کنند و با اتصال هفت هزار کیلومتر از آب‌هایی که از ۱۳ کشور آفریقایی می‌گذرد، عملیات گازرسانی به اروپا در نبود گاز روسیه را انجام دهند.
آلمان و آنگولا به توافق رسیده اند که شرکت دولتی «سونانگول» (Sonangol) اولین تامین کننده هیدروژن سبز آلمان باشد. «اولاف شولتس» صدراعظم آلمان در سفر به سنگال از قصد این کشور برای انجام پروژه‌های گاز و انرژی تجدیدپذیر با این کشور غرب آفریقا خبر داد. ایتالیا، یکی دیگر از واردکنندگان بزرگ گاز روسیه نیز دیپلماسی فعالی داشته و با جمهوری دموکراتیک کنگو، مصر و آنگولا برای افزایش صادرات قرارداد امضا کرده است. ایتالیا همچنین با شرکت الجزایری «سوناتراک» (Sonatrach) قراردادی برای افزایش حجم گاز وارداتی از طریق خط لوله گاز ترانس مدیترانه‌ای که دو کشور را به هم متصل می‌کند، امضا کرده است.
کشورهای اروپایی درحال مذاکره و تلاش برای قطع واردات انرژی از روسیه و تحریم کامل بخش انرژی این کشور هستند اما تحلیلگران، قطع کامل وابستگی قاره سبز به گاز کرملین را زمان بر اعلام کرده و احتمال داده اند حداقل تا سال ۲۰۲۴، این وابستگی ادامه داشته باشد.
ثبت دیدگاه