اهمیت بریکس برای مسکو و مزیت‌های پیوستن ایران به بریکس برای روسیه

با توجه به تغییر ساختار سیاسی داخلی و خارجی و نظم جدید جهانی ایران نیاز به همکاری و تعامل با سایر قدرت های هم سطح خود و همچنین قدرت های نوظهور است. یکی از مواردی که بر اساس دلایلی مفید و راهگشا به نظر می رسد عضویت ایران در گروه بریکس است. کشورهای عضو بریکس نقشی حیاتی در اعمال چند جانبه گرایی واقعی و ارتقاء وحدت و قدرت در میان کشورهای در حال توسعه ایفا کرده است. ایران آماده است همه منابع و مزایای خود از جمله ذخایر انرژی، منابع انسانی و دستاوردهای علمی را برای کمک به کشورهای عضو بریکس جهت دستیابی به اهدافشان ارائه دهد.

گروه بریکس در چشم اندازی طولانی مدت تغییر در نظم نوین جهانی و آینده ای که با اقتصادهای نوظهور بیشتری که هدفشان ارتقاء پیشرفت جهانی از طریق توسعه است، جز اهداف خود قرار داده است.

جمهوری اسلامی ایران، آمادگی دارد همه توانمندی‌ها و ظرفیت‌های خود را، از جمله ذخایر کم‌نظیر انرژی، شبکه‌های حمل و نقل و ترانزیت کوتاه و ارزان، ثروتِ استثناییِ نیروی انسانیِ آموزش‌دیده و نیز دستاوردهای علمیِ چشمگیر، برای نیل به اهداف بریکس به اشتراک بگذارد و این موقعیت کم‌نظیر جغرافیای سیاسی و اقتصادی، می‌تواند ایران را به شریکی پایدار و قابل اتکاء جهت اتصال بریکس به گلوگاه‌های انرژی و بازارهای بزرگ جهانی مبدل کند.

 از نگاه مقامات بریکس پیوستن ایران، آرژانتین، عربستان، امارات، مصر و اتیوپی که از قاره های مختلف جهان هستند شاهد تقویت حوزه جنوب در برابر کشورهای توسعه یافته خواهیم بود.

گروه «بریکس» شاید مهم‌ترین نماد حرکت جهان به سمت نظم چند قطبی باشد. اعضای این گروه قدرت‌های نوظهوری هستند که سازوکار فعلی شورای امنیت را غیرعادلانه دانسته و به دنبال تغییر آن هستند. شاید مهم‌ترین نماد این اعتراض دولت‌هایی همچون هند و برزیل باشند. روسیه تنها کشور عضوی است که هم در «گروه هشت» عضویت دارد و هم عضو بریکس است، اما در سال‌های اخیر و با اصرار غرب بر منزوی کردن روسیه، عزم این کشور برای ادامه کار با بریکس بسیار بیشتر شده است.

اعضای بریکس به ویژه چین و روسیه از سـوق یـافتن نظـام بـین المللـی بـه سـوی چندجانبه گرایی حمایت می کنند و نگران دیکته شدن دستورکار بین المللی توسط گروه غـرب هستند. در این مسیر آنها به دنبال کـسب قـدرت بیـشتردر نظـم موجـود بـرای تاثیرگـذاری حداکثری بر دستورکارجهانی هستند .

اهمیت بریکس برای روسیه

برای بررسی و ارزیابی اهداف روسیه از تلاش برای استحکام و تقویت بریکس و ادامه عضویت گیری در این مجموعه باید موقعیت و مواضع این کشور را در قبال نظم مستقر در نظام بین الملل را مورد توجه قرار داد. این موضوع در مواضع سیاست خارجی روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تا به امروز خود را نشان داده است. به دلیل جایگاه روسیه و همچنین موقعیت جغرافیایی این کشور در آسیا و خاورمیانه ، شاخص قدرت روسیه خود را درمواردی از جمله اجتناب ناپذیر بودن حضور و مداخله روسیه در جهت حل و فصل مناقشات و منازعات بین المللی و موضوعاتی نظیر افغانستان، بحران هسته ای کر ه شمالی و مساله هسته ای ایران خود را نشان داده است. به طوری که بدون مشارکت روسیه اینگونه مناقشات قابل حل و فصل نبوده است.

روسیه درصدد است با کمک بریکس وضعیت سابق قدرت بزرگ بودن خود را احیـا کرده و موقعیت خود را در قبال سایر بازیگران جهانی بالا برد. سیاست خارجی و دفاعی روسیه، تاکید دارد، بـریکس در وهلـه اول یـک گـروه سیاسـی بـرای پاسخگویی به نیاز آشکار مقابله با ساختار و اهداف سیاست غربـی در جهان دوره گذار است. همچنـین  بریکس بـرای روسـیه در درجه اول یک نهاد ژئوپلیتیک است.با درخواست عضویت تهران برای عضویت در بریکس روسیه این درخواست‌ها را به عنوان شواهدی مبنی بر اینکه غرب به رهبری ایالات متحده نتوانسته است مسکو را به دلیل آنچه «عملیات نظامی ویژه» خود در اوکراین می‌خواند، منزوی کند، ارائه کرده است.

از دیدگاه مقامات روسیه، غرب در صدد است تا روسیه را نابود کند، تحریم‌های اقتصادی شبیه اعلان جنگ اقتصادی است و روسیه با حضور در بریکس و همکاری های اقتصادی با دیگر قدرت‌ها مانند چین، هند و قدرت‌های خاورمیانه در تلاش برای مهار این تهدید است. اکنون با ورود ایران، ارزش بیشتری به بریکس اضافه خواهد شد، زیرا حدود یک چهارم ذخایر نفت خاورمیانه و دومین ذخایر بزرگ گاز جهان را در اختیار دارد.

مزایای عضویت ایران برای روسیه

مقامات ایرانی آمادگی ایران را برای به اشتراک گذاشتن ظرفیت‌ها و پتانسیل گسترده‌ برای کمک به کشورهای بریکس در دستیابی به اهدافشان اعلام داشته و با توجه به سیاست جدید ایران در قبال غرب و با توجه به از دست دادن امید به عادی سازی روابط خود با بلوک غرب، می تواند در حال بررسی گزینه های جایگزین برای بقای اقتصادی تحت تحریم های فعلی آمریکا باشد.

جمهوری اسلامی ایران پس از پیوستن به سازمان همکاری شانگهای (SCO) با مشارکت در بریکس دومین گام راهبردی خویش را به سمت شرق نهاده است. هم مقامات روسیه و هم مقامات ایران بر این امر واقف هستند که عضویت ایران در بریکس در کوتاه مدت نمی تواند نتایج قابل توجهی در زمینه اقتصادی، سیاسی و امنیتی داشته باشد. عضویت ایران در بریکس در کوتاه مدت جز مانور سیاسی و اقدامات دیپلماتیک تاثیر بسزایی نخواهد داشت، آنچه ایران اغلب به آن می بالد، از نظر ادامه همکاری چین و روسیه با ایران علیرغم تحریم های ایالات متحده، اولاً یک موضوع دوجانبه است و دوم با هزینه قابل توجهی مانند تخفیفی که ایران برای تجارت نفت خود به چین می دهد. بنابراین، انتظار نمی رود که سازمان همکاری شانگهای و بریکس به ایران در یافتن راهی برای برون رفت از مشکلات اقتصادی فعلی کمک کنند.

عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی بریکس (BRICS) می‌تواند برای روسیه منافع مختلفی داشته باشد، از جمله:

تقویت شراکت راهبردی با ایران: عضویت ایران در BRICS می‌تواند روابط اقتصادی، سیاسی و نظامی روسیه با ایران را تقویت کرده و این کشورها را به مشارکت‌های بیشتر در حوزه‌های مختلف هدایت کند.

تقویت توازن قدرت در منطقه: این اقدام می‌تواند توان ایران را در منطقه تقویت کند و به روسیه کمک کند تا توازن قدرت را در مقابل تأثیرات کشورهای دیگر افزایش دهد.

توسعه تجارت و سرمایه‌گذاری: با توجه به توانمندی‌های اقتصادی ایران و بازارهای گسترده‌ای که دارد، تجارت و سرمایه‌گذاری روسیه در ایران می‌تواند توسعه یابد.

تقویت BRICS: افزایش تعداد اعضای BRICS می‌تواند قدرت و تأثیر این اتحادیه را در سطح بین‌المللی افزایش دهد و برای روسیه به عنوان یکی از اعضای بنیانگذار اهمیت بیشتری داشته باشد.

تبادل فناوری و دانش: عضویت ایران می‌تواند فرصتی برای تبادل فناوری، دانش و تجربیات بین این دو کشور فراهم کند.

همچنین پیوستن ایران به بریکس دربردارنده منافعی چون؛

تجارت و همکاری اقتصادی: ایران می‌تواند با ورود به بریکس به تجارت و همکاری اقتصادی بیشتری با اعضای این اتحادیه دست یابد. تبادل تجاری و سرمایه‌گذاری‌های مستقیم می‌تواند رونق بخش صنعت و اقتصاد ایران را تقویت کند.

 تنوع منابع انرژی: بریکس کشورهای با منابع انرژی گوناگونی هستند، از نفت و گاز گرفته تا زغال‌سنگ و انرژی‌های تجدیدپذیر. این اتحادیه می‌تواند به ایران کمک کند تا منابع انرژی خود را بهبود دهد و نیز از منابع دیگر اعضا بهره‌برداری نماید.

سیاست خارجی قوی‌تر: با عضویت در اتحادیه‌ای چون بریکس، ایران می‌تواند وزن سیاسی خود را در مقابل سایر کشورها تقویت کرده و به یک نفوذ بین‌المللی بیشتر دست یابد.

در نهایت، چنین به نظر می رسد؛ بریکس می تواند به باشگاهی از بزرگترین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان انرژی جهان در خارج از ایالات متحده تبدیل شود. مدتی است که انجمن روی سیستم پرداخت متقابل، آژانس رتبه بندی اعتباری، بانک ارز و مکانیزم ذخیره کار می کند. به این ترتیب، کشورهای عضو ممکن است از تحریم های ایالات متحده فرار کنند.سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس از اقتصادهای نوظهور می توانند تأثیر زیادی در استقرار نظم نوین جهانی داشته باشند.

منبع: تسنیم